Keerringen en lagers van de saildrive vervangen

Keerringen en lagers van de saildrive vervangen

Het probleem

Het is me al eerder opgevallen dat bij het peilen van de olie in de saildrive, de olie stinkt. De kleur zag er echter nog wel uit als heldere motorolie. Een document van Volvo Penta laat zien welke olie bij welk type saildrive hoort. In mijn geval heb ik een MS25S.

De oorzaak

De saildrive is bijna 10jaar oud en heeft al een aantal draaiuren achter de rug. Om het water van de olie te scheiden, zijn er twee simmieringen (of keerringen) met de rug tegen elkaar geplaatst. Deze zijn gaan lekken waardoor er water bij de olie is gekomen. Het aftappen leverde een grijs-kleurige olie-achtige substantie op die stonk als een bunzing.

De oplossing

Feitelijk heel simpel: vervang de keerringen. Echter, de werkelijkheid is weerbarstiger, bijv. dat ik niet eerder keerringen van een saildrive heb vervangen, sowieso deze niet eerder uit elkaar heb gehaald en ik begrijp dat er het nodige paswerk inzit om de tandwieloverbrengingen goed te laten functioneren. Gelukkig is daar het waar vele pagina's aandacht is besteed aan mijn vraag 'wat te doen?'. De vele tips, terminologie en handvatten hebben me geholpen om een plan te maken hoe dit aan te pakken. Daarnaast is op de een explosietekening te vinden die verduidelijkt hoe de MS25S in elkaar zit. Verder vond ik op internet het voor de saildrive. Bij het nalezen viel in ieder geval de benodigde speciale gereedschappen op en verder alle benodigde afstellingen.

De as uit de saildrive halen is een kwestie van olie eruit, flex-o-fold klapschroef en anode verwijderen (waarom is deze anode overigens niet deelbaar?? Bij ieder vervanging moet de hele schroef eraf...) en daarna de twee schroeven losdraaien van de deksel en dan gelijkmatig deze eraf wrikken; door de twee o-ringen zit de deksel tamelijk vast. Als de deksel eraf is, dan kan je feitelijk ook de as eruit halen.

Ok, dan heb ik een as in mijn hand en dan valt op dat er op de plaats van de keerringen de as is ingedraaid. Ook hier bood het Zeilersforum uitkomst, want daar leerde ik dat er zogeheten Speedy Sleeves zijn die je over de as kunt tikken. De sleeves zijn zo dun dat je er daarna weer dezelfde maat keerringen overheen kunt zetten. Op de site van SKF is een uitgebreid artikel over speedy sleeves te vinden. Dit i.c.m. wat hulp van de Fa. Sanders uit Den Haag levert speedy sleeves op de juiste maat op.

Het gesprek aldaar leerde ook dat ik de lagers zou moeten vervangen omdat deze zijn ingedraaid. De lagers zijn van SKF type LM 67048/010/Q. Je hebt daar te maken met een buitenring en een binnenring. Beide zijn conisch, het alleen vervangen van een van de delen is niet aan de orde; beide delen moet je vervangen anders is binnen no-time het vervangen deel versleten. De keerringen zijn origineel Volvo Penta; daar is geen equivalent voor te vinden, ook al omdat de keerringen aan speciale eisen moeten voldoen. De lagers komen niet bij Volvo Penta vandaan, iets dat een hoop geld scheelde.

De lagers, de zogeheten binnenringen, zijn op de as geperst. Een garage, De Binnenstadgarage in mijn geval, kon deze lagers eraf halen en de nieuwe erop persen. Het eruit halen van de binnenring van de deksel is lastiger; de keerringen zitten vast en de buitenring zit min of meer geperst om het geheel op zijn plaats te houden. Van de keerringen bleef na afloop weinig over, maar alles, inclusief dunne pasringen, was eruit. Vervolgens de keerringen invetten en met een passende buis, om de kracht gelijkmatig te verdelen, de ring op zijn plaats tikken. De twee ringen zitten met de ruggen tegen elkaar, dus bij de ene zit de rvs-veerring aan kant van het water en de andere aan de kant van de olie. Even opletten dus!

Als de ringen erin zitten, dan de pasringen erop leggen en de buitenring er gelijkmatig intikken. In mijn geval blijft die ring iets boven het oppervlak van de deksel. This was the easy part. Ondertussen ook de as met nieuwe lagers terug. Teken op een papiertje eerst af waar de as is ingelopen. Tijd om de erop te maken. Deze busjes hebben een kraag die je kunt gebruiken om met een passende pijp de sleeve over de as te tikken; het past nogal nauw. Als beide sleeves op hun plaats zitten, kraag eraf halen met een kniptang en de as is klaar.

Ondanks alle adviezen ook besloten de buitenring die binnenin de saildrive zit te vervangen. Hoe krijg je het binnenlager eruit? Door een pully trekker op maat te maken. Ik heb daarvoor een een draadeind op een plaatje laten lassen. Het feit dat de boot bij staat helpt enorm in zo;n geval. Gewapend met het zelfgemaakte speciale gereedschap en een hete lucht verfbrander, lukt het me om het lagerdeel eruit te trekken. De brander is bedoeld om het aluminium uit te laten zetten. Het lager zit behoorlijk vast. Achter het lager zitten nog enkele pasringen. Dit hoeft niet voor elke saildrive te gelden. Dit is afhankelijk van de passing van het wormwiel.

Voor het plaatsen van de buitenring in de saildrive had ik bedacht om de ring te koelen (zie fotoalbum) en de saildrive te verwarmen. Mijn inschatting was dat er de nodige tikken op het lager gingen komen die ik niet op de saildrive overgebracht wilde hebben. Daarom een balk tussen de saildrive en de kiel gezet. Daarna op veel verschillende manieren geprobeerd om de buitenring erin te krijgen. Helaas zonder resultaat. Uiteindelijk een pijp op de oude binnenring (lager met rollers) laten lassen. Met deze passing kon ik eenvoudig de buitenring erin krijgen. Om een lange verhaal kort te maken, de groeven die erin zitten, gaan het nieuwe lager beschadigen. Het lager eruit gehaald en een nieuwe buitenring gehaald.

Inmiddels had LdP het hele verhaal op het forum gelezen en kwam te hulp, want hij zag in mijn op maat gemaakt pasring van hardhout, geen oplossing. Hij heeft een aluminium pasring gedraaid die strak in de buitenring viel. Hiermee was het heel eenvoudig om voorzichtig de ring op zijn plaats te krijgen. Daarna de as op zijn plaats, de keerringen met watervast vet insmeren (siliconenvet), nieuwe o-ringen in de deksel leggen en het geheel voorzichtig in elkaar zetten.

De o-ring die op de aftapplug zit, heeft als Volvo Penta nummer 955974. Met enig zoeken kwam ik er achter dat de maten van deze o-ring zijn: I.D.=10,3mm en width=2,4mm

Na vele uren van zoeken, overleggen, sleutelen is het met gelukt om de keerringen en de lagers te vervangen. Volgens de werkplaatsmanual hoeven pasringen niet vervangen te worden noch dat het geheel opnieuw moet worden afgesteld. Al met al was ik zo'n €250,- aan materiaal kwijt. Had ik dit aan Volvo Penta uitbesteed, dan was de hele saildrive gereviseerd en was ik €3000,- verder. Ik zag er enorm tegenop omdat het voor mij nieuw was, ik zuinig ben op mijn boot en niet wist wat ik zou tegenkomen.

Via het zeilersforum heb ik van een aantal mensen voor schriftelijke hulp gehad die me over de streep hebben getrokken/geduwd om deze klus zelf te gaan doen. Uiteindelijk ben ik trots op mezelf dat ik de klus heb geklaard. Nu wachten tot ze het water ingaat om te kijken of ik het ook goed heb gedaan. Nog een spannend moment te gaan!

Naast de werkplaatsmanual heb ik ook gebruik gemaakt van het artikel in PBO, March 2011 (Repairing damaged shafts and seals). Met enig zoeken zijn de pdf's op het net te vinden... In het fotoalbum staat een uitgebreid fotoverslag.